Japonya Tarihi

tarafından **renJ** C.tesi 26 Tem. 2008 - 18:04

Dönem	Adı	Açıklama
-300 BC	Jomon	İlk Japon toplulukları, avcılar ve balıkçılar.
300 BC-300	Yayoi	Pirinç tarımcılığının başlaması ve bunun sonucunda sosyal hiyerarşi ve birleşik büyük devletler olarak birleşecek yüzlerce küçük devletin kurulması.
300-538	Kofun	300 Japonya ilk defa birleşmeye başlar. Ölen liderler için büyük mezarlar yapılır (kofun).
538-710	Asuka	538/552 Budizm'in gelmesi. 604 Prens Shotoku'nun anayasasının resmen ilanı. 645 Taika reformu tanıtıldı. Fujiwara dönemi başladı.
710-784	Nara	710 Nara ilk kalıcı başkent oldu. 784 Başkent Nagaoka'ya taşındı.
794-1185	Heian	794 Başkent Heian'a (Kyoto) taşındı. 1016 Fujiwara Michinaga vekil oldu. 1159 Heiji savaşından sonra Taira Kiyomori başkanlığında Taira klanı yönetimi ele geçirdi. 1180-85 Gempei savaşında, Minamoto klanı Taira üstünlüğüne son verdi.
1192-1333	Kamakura	1191 Zen mezhebi tanındı. 1192 Minamoto Yoritomo shogun seçildi ve Kamakura devletini kurdu. 1232 Joei Shikimoku kanunu kabul edildi. 1274 and 1281 Moğollar iki kere Japonya'yı fethetmeye çalıştılar, fakat kötü hava şartlarından dolayı başarısız oldular. 1333 Kamakura dönemi sona erdi.
1338-1573	Muromachi	1334 Kemmu restorasyonu: İmparator Japonya üzerindeki gücünü yeniledi. 1336 Ashikaga Takauji Kyoto'yu ele geçirdi. 1337 İmparator kaçarak Yoshino'da Güney Sarayı'nı kurdu. 1338 Takauji Muromachi devletini ve Kyoto'da ikinci bir imparatorluk kurdu. (Kuzey Sarayı) 1392 Güney ve Kuzey saraylarının birleşmesi. 1467-1477 Onin savaşı. 1542 Portekizliler Japonya'ya ateşli silahları ve Hristiyanlığı tanıttı. 1568 Nobunaga Kyoto'ya girdi. 1573 Muromachi dönemi sona erdi.
1573-1603	Azuchi Momoyama	1575 Takeda klanı Nagashino savaşında yenildi. 1582 Nobunaga öldürüldü ve yerine Toyotomi Hideyoshi geçti. 1588 Hideyoshi "Kılıç Savaşı" esnasında çiftçi ve dinsel kurumların silahlarına el koydu. 1590 Odawara'nın düşüşünden sonra Japonya tekrar birlik sağladı. 1592-98 Başarısız Kore işgali. 1598 Hideyoshi'nin ölümü. 1600 Sekigahara savaşında Tokugawa Ieyasu rakiplerini yendi.
1603 - 1867	Edo	1603 Ieyasu shogun ilan edildi ve Edo'da (Tokyo) Tokugawa devletini kurdu. 1614 Ieyasu Hristiyanlığa karşı baskıyı arttırdı. 1615 Ieyasu Osaka Kalesini ele geçirdikten sonra Toyotomi klanı dağıtıldı. 1639 Japonay'nın tüm dünyadan hemen hemen tamamı ile izolasyonu. 1688-1703 Genroku dönemi: popüler kültürün gelişimi.. 1792 Rusların Japonlarla başarısız ticaret ilişkisi girişimleri. 1854 Amiral Matthew Perry Japon devletini sınırlı sayıda limanı ticarete açmaya zorladı.
1868-1912	Meiji	1868 Meiji restorasyonu. 1872 Tokyo ve Yokohama arasında ilk demiryolu. 1889 Meiji Anayasası kabul edildi. 1894-95 Çin-Japon savaşı. 1904-05 Rus-Japon savaşı. 1910 Kore'nin işgali. 1912 İmparator Meiji'nin ölümü.
1912-1926	Taisho	1914-18 Japonya 1. Dünya savaşında müttefiklere katıldı. 1923 Büyük Kanto depremi Tokyo ve Yokohama'yı harap etti.
1926-1989	Showa	1931 Mançurya olayı. 1937 İkinci Çin-Japon savaşı başladı. 1941 Pasifik savaşı başladı. 1945 Japonya Hiroshima ve Nagasaki'ye atılan atom bombalarından sonra teslim oldu. 1946 Yeni anayasa kabul edildi. 1952 Japonya'daki müttefik işgalinin sonu. 1956 Japonya BM üyesi oldu. 1972 Çin ile ilşkiler normale döndü. 1973 Petrol Krizi.
1989-	Heisei	1993 LDP dietteki çoğunluğunu kaybetti . 1995 Büyük Hanshin depremi Kobe'yi vurdu. AUM mezhebinin Tokyo metrosunda yaptığı Sarin gazı terörü.

tarafından **renJ** C.tesi 26 Tem. 2008 - 18:04

Japon takımadalarına, ilk olarak
adaların hala Asya kıtasının bir parçası olduğu dönemde, yaklaşık
100 bin yıl önce yerleşilmişti. Arkeolojik araştırmalar yontma taş
devrinde takımadalarda yaşayan insanların temelde avcılık ve toplayıcılıkla
geçindiklerini ortaya çıkarmıştır. Cilalı taş devrinde zarif taş
aletler yapılmış, ok ve yay kullanılarak ileri avlanma teknikleri
geliştirilmiş ve yemek pişirmek ve saklamak için toprak kaplar üretilmiştir.
Jomon stili (sicim desenli) kaplar nedeniyle, MÖ. 8 bin ile MÖ.
300 yılları arasındaki dönem Jomon
dönemi olarak adlandırılır.

MÖ.300 yıllarında Asya kıtasından
tarım, basit pirinç ekimi ve metal işçiliği teknikleri gelmiştir.
Japonya'da yaşayanlar tarımsal üretimi artırmak için günlük yaşamlarında
tarım aletleri ve demir silahlar, ayrıca dini ayinler için bronz
kılıçlar ve aynalar kullanmışlardır. Bu dönemde işbölümü, yöneten
ve yönetilenler arasındaki ayrılığı derinleştirmiş ve ülkede pekçok
küçük devlet kurulmuştur. MÖ. 300 ile MS 300 yılları arasına rastlayan
ve çömlekçi çarkında seramiklerin üretildiği döneme Yayoi
dönemi denmiştir.

4. yüzyılda küçük devletler birleşti ve tüm milleti yöneten güçlü
politik otorite Yamato'da (şimdiki Nara eyaleti) merkez kurdu. 4
ve 6. yüzyıllar arasında Kore'den gelen Budizm ve Konfüçyusçuluk'u
kapsayan Çin kültürünün yanısıra tarımda da büyük gelişmeler görüldü.
4. yüzyılın sonlarından itibaren Kore yarımadasındaki krallıklar
ve Japonya arasında ilişkiler başlamıştır. Aslında Çin'in Han hanedanlığında
geliştirilen gemi yapımı, tabaklama, metal işçiliği ve dokuma gibi
endüstriyel sanatlar Kore yoluyla ülkeye tanıtılmıştır.

Temeli resim yazısına dayanan Çince yazım biçimi kabul edilmiş ve
bu vesileyle Japonlar Konfüçyus felsefesini, astronomi ve takvimin
işleyişini ve tıbbın ilkelerini öğrenmişlerdir. Budizm
538 yılında Çin ve Kore yoluyla Hindistan'dan Japonya'ya
geldi. Çin hükümet sistemi Japon yöneticilerinin, üzerine kendi
sistemlerini kurdukları bir model olmuştur.

8. yüzyılın başında ülkenin ilk daimi başkenti Nara'da
kurulmuştu. 710'dan 784'e kadar, 70 yıldan uzun
bir süre Japon imparatorluk ailesi burada oturmuş ve giderek otoritesini
tüm ülkeye benimsetmiştir. O zamana kadar başkent veya payitaht
şimdiki Nara, Kyoto ve Osaka şehirleri arasında sık sık yer değiştiriyordu.

794 yılında Çin'in o zamanki başkent model alınarak,
Kyoto'da yeni bir başkent inşa edildi. Kyoto yaklaşık 1000 yıl ülkeye
başkentlik yapacaktı. Başkent'in Kyoto'ya taşınması, 1192'ye kadar
devam edecek olan Heian döneminin başlangıcı anlamına
gelir. Bu, Japonya'da sanatsal gelişimin görüldüğü muazzam dönemlerden
biriydi. 9. yüzyılın sonlarına doğru Çin ile ilişkiler kesilmiş
ve Japon uygarlığı kendi özel niteliğini ve formunu bulmaya başlamıştır.

Bu, dışarıdan getirilmiş kavramların yavaş yavaş aslında Japon stiliymiş
gibi gösterildiği bir asimilasyon ve adaptasyon yöntemiydi. Bu yöntemin
en tipik örneği, Japon yazısının Heian dönemindeki gelişimidir.
Çince yazımdaki güçlük, yazarları ve rahipleri Çince formlara dayalı
iki ayrı hece sistemi üretmeye itti. Heian döneminin ortalarına
doğru "kana" adı verilen bu iki fonetik alfabe geliştirilmiş
ve Çince üslubunun yerini alarak gelişen saf Japon stili edebiyata
ışık tutmuş ve oldukça geniş biçimde kullanıma girmiştir.

İncelik ve nezaket, başkentteki yaşama damgasını vurmuştur. Saray
sanatsal ve sosyal zevklere dalmış, bu arada eyaletlerdeki savaşçı
klanlar üzerindeki otoritesi giderek zayıflamıştır. Krallığın etkin
kontrolü giderek elden çıkarken; bu, Japonya'nın çalkantılı ortaçağında
, soyları eski imparatorlara kadar uzanan iki rakip askeri aile
olan Minamotolar ile Tairalar için bir ödül olmuştur. Sonunda Minamotolar
1185'de İç Deniz'de destansı Dannoura çarpışmasında rakip Taira
klanını imha ederek, hakim olmuşlardır.

Minamotolar'ın zaferi, etkin politik gücün kaynağı olan kraliyet
tahtının zımnen yok edilmesini ve askeri yöneticilerce, bir başka
deyişle birbiri ardına gelen şogunlarca sürdürülen yedi yüzyıllık
feodal yönetimin başlangıcını belirledi.

1213 yılında gerçek güç, Minamotolardan Yoritomo'nun
eşinin ailesi olan Hojolar'a geçti ve Şogun vekili olarak 1333'e
kadar Kamakura'da askeri hükümeti yürüttüler. Moğollar
bu süre zarfında biri 1274 ve ikincisi 1281'de olmak üzere kuzey
Kyuşu'ya iki defa saldırdılar. Zayıf güçlerine rağmen, Japon savaşçıları
yerlerini başarıyla muhafaza ettiler ve istilacıların iç kısımlara
girmelerini önlediler. Her iki saldırı teşebbüsünde de meydana gelen
ve donanmalarının büyük kısmını mahveden tayfunların ardından Moğol
güçleri Japonya'dan çekildiler.

Temeli resim yazısına dayanan Çince yazım biçimi kabul edilmiş ve
bu vesileyle Japonlar Konfüçyus felsefesini, astronomi ve takvimin
işleyişini ve tıbbın ilkelerini öğrenmişlerdir. Budizm 538 yılında
Çin ve Kore yoluyla Hindistan'dan Japonya'ya geldi. Çin hükümet
sistemi Japon yöneticilerinin, üzerine kendi sistemlerini kurdukları
bir model olmuştur.

1333'den 1338'e kadar süren imparatorluk yönetiminin kısa ömürlü
restorasyonunun ardından Kyoto, Muromaçi'de Aşikaga ailesi tarafından
yeni bir askeri hükümet kuruldu. Muromaçi
dönemi 1338'den 1573'e kadar, iki yüzyıldan uzun sürdü. Bu dönem
zarfında Buşido'nun sert disiplini, estetik ve dini faaliyetlerde
ifadesini bulmuş ve bugün bile başta gelen özelliği klasik anlamda
sadelik ve kontrol yeteneği olan ülke sanatına damgasını vurmuştur.

200 yıllık yönetimin ardından Muromaçi'deki şogunluk, ülkenin diğer
kesimlerindeki rakip klanların, kendi otoritesine karşı giderek
büyüyen meydan okumalarıyla karşılaşmıştır. 16. yüzyılın sonlarına
doğru, Japonya yücelik uğruna savaşan bölgesel beylikler yüzünden
bir iç savaşla parçalanmıştı. Düzen 1590'da
büyük general Toyotomi Hideyoşi tarafından yeniden kuruldu. Hideyoşi
1592 ve 1597'de Kore'ye her ikisi de Çinlilerin ve Korelilerin direnci
karşısında başarısızlığa uğrayan iki istila hareketi başlamıştı.
Onun Japonya'yı uzlaştıran ve birleştiren çalışmaları, Tokugava
Şogunluğu'nun kurucusu Tokugava Ieyasu tarafından da pekiştirilmiştir.
Japon şatolarının en ünlülerinin inşası da bu iç savaşların yaşandığı
geçiş evresine rastlamaktadır.

Bu, dışarıdan getirilmiş kavramların yavaş yavaş aslında Japon stiliymiş
gibi gösterildiği bir asimilasyon ve adaptasyon yöntemiydi. Bu yöntemin
en tipik örneği, Japon yazısının Heian dönemindeki gelişimidir.
Çince yazımdaki güçlük, yazarları ve rahipleri Çince formlara dayalı
iki ayrı hece sistemi üretmeye itti. Heian döneminin ortalarına
doğru "kana" adı verilen bu iki fonetik alfabe geliştirilmiş
ve Çince üslubunun yerini alarak gelişen saf Japon stili edebiyata
ışık tutmuş ve oldukça geniş biçimde kullanıma girmiştir.

Kendini Japonya'nın etkin yöneticisi olarak kabul
ettiren Ieyasu, şogunluğunu 1603'de şimdi Tokyo olarak bilinen Edo'da
kurdu. Bu Japon tarihinin en önemli dönüm noktasıydı. Ieyasu, gelecek
1265 yıl için özellikle politik ve sosyal kanunlar olmak üzere halkın
yaşantısının her yönüyle tasarlandığı bir kalıp yarattı.

Ieyasu'nun tesis ettiği sosyal ve politik yapının entegrasyonunu
korumanın bir yolu olarak 1639'da Tokugava Şogunluğu, Japonya'nın
kapılarını dış dünyaya fiili şekilde kapatarak, şiddetli bir adım
attı. İlk Batılılar Japonya kıyılarına bir önceki yüzyılda Muromaçi
döneminde ulaştılar. Ülkeye ateşli silahları tanıtan Portekizli
tacirler 1543'te Japonya'nın güneybatısında küçük bir adaya yerleştiler.
Sonraki birkaç yıl içinde bunları, Saint Francis Xaviar önderliğinde
Cizvit misyonerleri ve İspanyol gruplar takip etti. Hollandalı ve
İngiliz tacirler de Japon topraklarına yerleştiler.

Avrupalıların bu akınlarının Japonya
üzerinde çok derin etkileri oldu. Bu misyonerler özellikle Japonya'nın
güneyinde çok sayıda kişinin inanç değiştirmesine sebep oldular.
Şogunluk Hrıstiyanlığın birlikte geldiği ateşli silahlar kadar patlayıcı
bir potansiyel teşkil edebileceğini fark etti. Sonunda Hrıstiyanlık
yasaklandı ve Togukava Şogunluğu, Nagasaki Limanı'ndaki küçük Dejima
adası içinde yaşayan bir avuç Hollandalı tüccar, Nagasaki'de yaşayan
Çinliler ve arasıra Kore Lee Hanedanlığı'ndan gelen resmi elçiler
dışında yabancıların ülkeye girişini yasakladı. Yaklaşık 250 yıl
boyunca Japonya'nın dış dünya ile tek bağlantısı bu insanlardı.
18. yüzyılın sonlarından itibaren açılma yönünde giderek artan baskılar
19. yüzyılın ortalarında meyvelerini verdi. 1853 yılında Amerika
Birleşik Devletleri'nin dört gemilik bir filosu Tokyo Körfezi'ne
demir attı. Bir sonraki yıl aynı ziyareti gerçekleştiren Amerikan
filosu bu ikinci ziyaretinde, bu kez iki ülke arasında bir dostluk
anlaşmasına imza attı. Bunu, hemen Rusya, İngiltere ve Hollanda
izledi. Bu Japonya'nın içe kapalı geçirdiği dönemin bittiğini haber
veriyordu. Dört yıl sonra dostluk anlaşmasını ticaret anlaşmalarını
izledi. Bu aşamada kervana Fransa da katıldı.

İkili anlaşmalar feodal dönemin de sonunu getirdi. Ülke önce kargaşaya
sürüklendi. 10 yıl kadar süren kargaşanın ardından Tokugava Şogunluğu
tarihe karışırken, 1868 tarihi itibariyle Meiji
Restorasyonu dönemi başladı. Hakimiyet İmparatora geçti.
Meiji dönemi Japonya'nın modern tarihinin de başlamasını haber verir.
Bu dönemde Japonya Batı'nın yüzyıllar içinde kurduğu modern sanayileri,
politik kurumları, kısacası modern bir toplumu 20-30 yılda yaratıverdi.
Başkent Kyoto'dan bir önceki başkent olan Edo'ya taşındı. Ancak
adı Tokyo olarak değiştirildi. Tokyo, "doğu başkenti"
anlamındadır. Yüzyılların birikimi çok geçmeden kendini gösterdi.
Ülke her bakımdan gelişmeye ve genişlemeye başladı. Bu gerektiğinde
savaş anlamına da geliyordu. 1894-1895 yıllarında Çin ile yapılan
savaşı Japonya kazandı ve Tayvan'ı ele geçirdi. Japonya 1904-1905
yıllarında Rusya ile yapılan savaşı da kazandı Güney Sahalin'i eline
geçirdi. Aynı yıl Kore'nin yönetimini aldı, bu ülke 1910'da ilhak
edildi.Bundan iki yıl sonra da İmaparator Meiji öldü. Bundan sonraki
dönemde ülke büyümesini sürdürmekle birlikte ekonomik durgunluklar,
siyasi çalkantılar ülkeyi kaosa sürükledi.

Egemen güçler
arasındaki çekişmeler, ülkeyi İkinci Dünya Savaşı'nın tam ortasına
taşıdı. 1945 Ağustos'unda İmaparator'un emriyle halk silahlarını
bıraktı, ülke teslim oldu. Ülke altı yıl kadar müttefiklerin kontrolünde
kaldı. Bu dönemde ülkenin ekonomik ve toplumsal yapısını değiştirecek,
reform nitelikli bir dizi yapılanmaya gidildi. Tarım alanları yeniden
paylaştırıldı. Zaibatsu denilen aile şirketleri dağıtıldı. İşçilere
ve kadınlara çeşitli haklar tanındı, 1947'de liberal bir anayasa
ilan edildi. 1951 San Francisco Barış Antlaşması ile Japonya dış
ilişkiler kurma hakkını yeniden kazandı. Bu tarihten itibaren yaklaşık
15 yılda ülke yeniden uluslararası rekabet gücüne ulaştı. 1964 Tokyo
Olimpiyatları ülkenin uluslararası arenaya kabul edilişinin ve ülkenin
yeniden ayağa kalkmasının tescili niteliğindeydi. Bütün dünyayı
etkileyen sosyal olaylar Japonya'da kurumların geliştirilmesi sonucunu
doğurdu. Bundan sonraki dönemin en önemli olayları ise 1972'de Okinava'nın
Amerikan yönetiminden tekrar Japonya'ya geçmesi ve Çin ile bir uzlaşmaya
varılmasıdır. Bu tarihten sonra Japonya özellikle uluslararası ekonomik
ve mali piyasa v kuruluşların baş aktörlerinden biri haline geldi..

Kaynak : Türk Japon Derneği